تأثیر رادیولوژی زنان باردار و جنین
در دنیای امروز، تصویربرداری پزشکی (رادیولوژی) یکی از ابزارهای حیاتی برای تشخیص دقیق بیماری‌ها است. اما زمانی که فرد در دوران بارداری یا شیردهی قرار دارد، نگرانی‌هایی درباره ایمنی روش‌های مختلف رادیولوژی به وجود می‌آید. این موضوع خصوصاً در زمینه رادیولوژی فک و صورت که اغلب برای درمان‌های دندانپزشکی و فک مورد استفاده قرار می‌گیرد، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
در این مقاله، با محوریت خدمات تخصصی ارائه‌شده در مرکز رادیولوژی آترا در شهر شیراز، به مدیریت دکتر احسان بهرام پور، به بررسی علمی و کاربردی تأثیر انواع رادیولوژی، به‌ویژه تصویربرداری‌های فک و صورت، در دوران بارداری و شیردهی می‌پردازیم. همچنین راهنمایی‌هایی برای دریافت ایمن نوبت رادیولوژی و انتخاب صحیح نوع تصویربرداری برای مادران باردار و شیرده ارائه خواهیم داد.
چرا تصویربرداری پزشکی در بارداری و شیردهی اهمیت دارد؟
در دوران بارداری، تشخیص زودهنگام برخی بیماری‌ها از جمله عفونت، مشکلات استخوانی، یا ناهنجاری‌های دندانی و فکی بسیار مهم است. اما نگرانی از تأثیر احتمالی پرتوهای یونیزان بر جنین، باعث می‌شود برخی مادران از انجام رادیولوژی خودداری کنند.
واقعیت این است: اگر رادیولوژی با دوز مناسب، تجهیزات استاندارد و رعایت اصول ایمنی انجام شود، خطری برای مادر و جنین ایجاد نمی‌کند.
تأثیر اشعه رادیولوژی بر روی جنین
اشعه X که در بسیاری از روش‌های رادیولوژی مورد استفاده قرار می‌گیرد، نوعی پرتو یونیزان است که در دوزهای بالا می‌تواند برای سلول‌های جنینی مضر باشد. اما باید دانست که میزان اشعه‌ای که در رادیولوژی‌های تشخیصی مانند CBCT فک و صورت، عکس OPG، یا حتی CT اسکن‌های محدود استفاده می‌شود، بسیار پایین‌تر از میزان خطرناک برای جنین است.
عوامل مؤثر در ایمنی جنین:
سن بارداری: سه‌ماهه اول حساس‌ترین دوره برای رشد جنین است.
نوع رادیولوژی: رادیولوژی‌هایی که ناحیه شکم یا لگن را درگیر نمی‌کنند (مانند رادیولوژی فک و صورت)، ریسک بسیار کمی دارند.
میزان دوز اشعه: دستگاه‌های مدرن مانند آنچه در مرکز رادیولوژی آترا استفاده می‌شود، دوز اشعه را تا حد زیادی کاهش می‌دهند.
محافظت با پیش‌بند سربی: استفاده از روپوش سربی استاندارد مانع رسیدن اشعه به جنین می‌شود.با رعایت این اصول، هیچ‌گونه شواهد علمی معتبری وجود ندارد که انجام رادیولوژی‌های کم‌دوز مانند تصویربرداری فک و صورت، باعث ناهنجاری یا آسیب به جنین شود. مرکز آترا با پایبندی به دقیق‌ترین استانداردهای ایمنی، این اطمینان را برای مادران فراهم می‌کند.
رادیولوژی فک و صورت در دوران بارداری: آیا بی‌خطر است؟
رادیولوژی فک و صورت بخش مهمی از تصویربرداری پزشکی است که برای موارد زیر به کار می‌رود:
- تشخیص وضعیت دندان عقل نهفته
- بررسی عفونت‌های اطراف ریشه دندان
- بررسی مفصل فک (TMJ)
- شکستگی‌های فکی
- درمان ارتودنسی و ایمپلنت
چرا این نوع رادیولوژی اهمیت دارد؟
در بارداری، بسیاری از مادران به دلیل تغییرات هورمونی دچار مشکلات دندانی و فکی می‌شوند. عدم درمان این مشکلات می‌تواند به عفونت، درد شدید، یا آسیب به سلامت عمومی مادر منجر شود. به همین دلیل، گاهی انجام رادیولوژی دهان، فک و صورت کاملاً ضروری است.
مرکز رادیولوژی آترا در شیراز با دستگاه‌های دیجیتال کم‌دوز و استفاده از محافظ‌های سربی، تصویربرداری ایمن را حتی در دوران بارداری ممکن کرده است.
رادیولوژی در دوران شیردهی: چه نکاتی را باید دانست؟
در دوران شیردهی، محدودیت جدی برای انجام تصویربرداری‌های رایج وجود ندارد، به‌خصوص اگر از مواد حاجب استفاده نشود. حتی در تصویربرداری‌های تخصصی فک و صورت مانند CBCT، میزان اشعه بسیار کم است و وارد شیر مادر نمی‌شود.
در صورت استفاده از مواد حاجب (مانند برخی MRIها)، معمولاً توصیه می‌شود شیردهی برای چند ساعت متوقف شود—موضوعی که در مرکز رادیولوژی آترا با مشاوره مستقیم از دکتر احسان بهرام پور مدیریت می‌شود.
ویژگی‌های رادیولوژی آترا در شهر شیراز برای مادران باردار و شیرده
- استفاده از دستگاه‌های دیجیتال با کمترین دوز اشعه
- پوشش سربی استاندارد برای محافظت کامل
- تمرکز ویژه بر تصویربرداری فک و صورت
- ارائه مشاوره تخصصی توسط تیم مجرب
- امکان دریافت نوبت آنلاین رادیولوژی برای راحتی بیماران
چه زمانی انجام رادیولوژی ضروری است؟
در دوران بارداری و شیردهی، نباید از ترس اشعه، درمان را به تعویق انداخت. در موارد زیر تصویربرداری ضروری و گاهی نجات‌دهنده است:
- درد شدید یا آبسه دندانی
- مشکوک به ترک یا شکستگی فک
- عفونت‌های سینوس فکی
- مشکلات عصبی نیازمند MRI یا CT
- بررسی ناهنجاری‌های فک و دندان در دوران بارداری
چگونه نوبت رادیولوژی بگیریم؟
برای مادران باردار و شیرده که در شهر شیراز ساکن هستند، پیشنهاد می‌شود جهت انجام ایمن رادیولوژی با تمرکز بر فک و صورت، به رادیولوژی آترا مراجعه کنند.
برای دریافت نوبت:
تماس با مرکز
استفاده از نوبت دهی آنلاین سایت
اعلام وضعیت بارداری یا شیردهی هنگام نوبت‌گیری
امکان دریافت مشاوره پیش از تصویربرداری
سؤالات متداول
آیا انجام رادیولوژی فک و صورت در دوران بارداری بی‌خطر است؟
بله، با رعایت اصول ایمنی مانند استفاده از پیش‌بند سربی و دستگاه‌های کم‌دوز، رادیولوژی فک و صورت برای مادران باردار بی‌خطر محسوب می‌شود.
آیا اشعه رادیولوژی به جنین آسیب می‌زند؟
در صورت استفاده از تجهیزات مدرن و محدود شدن تابش به نواحی غیرحساس، خطر قابل توجهی وجود ندارد. در رادیولوژی فک و صورت، اشعه مستقیماً به جنین نمی‌رسد.
آیا بعد از رادیولوژی می‌توان به شیردهی ادامه داد؟
بله، مگر در موارد خاصی که از مواد حاجب استفاده شود. در این صورت با مشاوره پزشک، می‌توان مدت کوتاهی شیردهی را متوقف کرد.
در دوران بارداری به‌جای CT اسکن یا رادیولوژی چه گزینه‌ای پیشنهاد می‌شود؟
سونوگرافی و MRI (بدون ماده حاجب) جایگزین‌های ایمن‌تری هستند که در موارد خاص توصیه می‌شوند.
چطور می‌توانم نوبت رادیولوژی ایمن در شیراز بگیرم؟
از طریق تماس با رادیولوژی آترا یا نوبت دهی آنلاین، با اعلام وضعیت بارداری یا شیردهی.
نتیجه گیری
در دوران بارداری و شیردهی، انجام رادیولوژی در موارد ضروری نه‌تنها خطرناک نیست، بلکه در بسیاری از موارد حیاتی است. با انتخاب مراکز تخصصی مانند رادیولوژی آترا شیراز و زیر نظر دکتر احسان بهرام پور، می‌توانید با خیال آسوده از خدمات تصویربرداری دهان، فک و صورت بهره ببرید.
سلامت مادر اولویت ماست، تشخیص صحیح اولین گام درمان است.
